काठमाडौँ । कोरोना भाइरसको नयाँ भेरियन्टले देशलाई आक्रान्त बनाएपछि कोरोना नियन्त्रणका लागि सरकारले वैशाख १६ गतेदेखि निषेधाज्ञा जारी गर्यो । त्यसपछि विद्यालय, सार्वजनिक यातायात, होटल, पसल सबै बन्द भए ।
खाद्यान्न तथा तरकारी पसलहरू बिहान खुले पनि दिउँसो भने बन्द गराइएको थियो । सुरुमा एक साताका लागि गरिएको निषेधाज्ञा अवधि पटकपटक थप गर्दै जेठ मसान्तसम्म पुर्याइएको छ ।
करिब एक महिनादेखि बन्द गरिएको भनिए पनि पूर्णरूपमा प्रभावकारी नभएको भन्दै स्वास्थ्य मन्त्रालयका अधिकारीहरूको गुनासोपछि कोभिड १९ सङ्कट व्यवस्थापनसम्बन्धी अध्यादेशले सजाय र जरिवाना तोकेको थियो ।
उक्त अध्यादेशलाई आधार मानेर काठमाडौं उपत्यकाका तीन जिल्ला प्रशासनले एक हप्ता निकै कडाइ गरे ।
पछिल्लो केही दिनयता सङ्क्रमितको सङ्ख्यामा केही कमी देखिएकाले आज जेठ २१ गतेदेखि निषेधाज्ञा खुकुलो बनाउने निर्णय भयो ।
बुधबार बसेको उपत्यकाका तीन जिल्लाका प्रमुख जिल्ला अधिकारीहरूको बैठकले कोरोना भाइरस नियन्त्रणका लागि काठमाडौँ उपत्यकामा लागू गरिएको निषेधाज्ञा जेठ ३१ गतेसम्म लम्ब्याएको छ ।
निषेधाज्ञा थपिए पनि यसअघि पूर्णरुपमा बन्द रहेका खाद्यान्न, किराना र डिपार्टमेन्टल स्टोरहरू आजदेखि (बिहान ९ बजेसम्म) खुलेका छन् ।
पूरै दिन पसल खोल्न नपाए पनि तीन घण्टा पसल खोल्न पाउँदा राहत मिलेको खाद्यान्न व्यापारीहरू बताउँछन् ।
पुरानो बानेश्वरमा खाद्यान्न व्यापार गर्दै आएका व्यापारी घनेन्द्र श्रेष्ठ भन्छन्, ‘के गर्ने, नियम मान्नैपर्यो । अहिले बिहान ९ बजेसम्म व्यापार हुँदा पनि केही सहज भएको छ । तीन घण्टा भए पनि बेच्न पाइएको छ ।’
‘बन्दका बेला अरूले कसरी व्यापार गरे थाहा भएन,’ उनले भने, ‘तर हामीले चाहिँ पूर्ण रुपमै बन्द गरेका थियौँ । बन्दभरि एक रुपैयाँको पनि बेच्न पाइएन ।’
तर अन्य व्यापारीको दाँजोमा खाद्यान्न व्यापारीलाई भने राहत मिलेको उनी स्वीकार्छन् ।
बन्दको समयमा व्यापार पूरै बन्द गर्नुपरेको बताउँदै कमाइको साटो घाटा बेहोर्नुपरेको उनले सुनाए । उनी भन्छन्, ‘व्यापार भनेको केही नाफा होस् भनेर गर्ने हो । तर बन्दले अलिअलि हुने व्यापार पनि पूरै बन्द भयो ।
एक हप्तापछि पसल खोल्न पाउँदा कपनमा खाद्यान्न व्यापार गर्दै आएका मिङमार ह्योल्मु पनि केही खुसी छन् ।
बिहानै पसलमा आएर यताको सामान उता र उताको सामान यता राख्नमा व्यस्त देखिन्थे । साताभरि बन्द गरेको पसलमा पुगेर सामान मिलाउँदै उनी ग्राहकको पर्खाइमा थिए ।
अन्य समयमा महिनामा करिब ३० देखि ४० हजार रुपैयाँसम्म व्यापार हुने गरेको उनको भनाइ छ । बन्दका कारण व्यापार ठप्प भएको बताउँदै भाडा तिर्न पनि समस्या भएको मिङमार सुनाउँछन् ।
व्यापारी मिङमार भन्छन्, ‘एकछिन पसल बन्द हुँदा त कति घाटा हुन्छ झन साताभरि बन्द हुँदा घाटा त कति भयो कति । एक साता होइन, एक घण्टाको फरक पर्यो भने पनि व्यापारमा घाटा लाग्छ ।’
यस्तै जोरपाटीका व्यापारी भरत गुरुङ भन्छन्, ‘समाचार हेरेर बसिरहेको थिएँ । २१ गतेदेखि पसल खोल्न दिने भनेर समाचार आयो । व्यापारी मान्छे खुसी नलाग्ने कुरै भएन ।’
पसल बन्द गरेर बस्नुपर्दा उकुसमुकुस भएको उनले सुनाए । ‘दिनभरि खोल्न त दिएको छैन । अवस्था हेरेर अब देला नि अब,’ उनले भने, ‘तर तीन घण्टाको समय एकैछिनमा जाँदो रहेछ ।’
‘व्यापारीले कोरोना फैलाएझैँ गर्छ सरकार । दूरी कायम गरेपछि त हुनुपर्ने जस्तो लाग्छ । सरकारले हामीलाई पनि खेलाँची नै बनायो,’ उनले दुःख पोखे, ‘कहिले के गर् भन्छ, कहिले के । अब फेरि कुन दिन बन्द गर् भन्दै आदेश आउँछ, थाहा छैन ।’
अन्य समयमा मासिक ३५ हजार रुपैयाँसम्म कमाइ हुने बताउने गुुरुङ एक सातासम्म पसल बन्द हुँदा गाह्रो परेको सुनाउँछन् ।
‘आफू बस्ने कोठा कपनमा छ । पसल जोरपाटी । पसल जान पनि पाइएन, आफ्ना रेगुलर कस्टमर पनि अन्ततिर जान्छन्,’ उनले भने, ‘खोल्नेले खोलेकै छन् । हामीलाई मात्र लकडाउन हो कि जस्तो…’
