dudhkoshionline
  • गृहपृष्ठ
  • समाचार
  • समाज
  • कला/मनाेरञ्जन
  • प्रवास
  • हिँड्दाहिँड्दै
  • खेलकुद
  • विविध
No Result
View All Result
dudhkoshionline

भेडापालन व्यवसाय लोप हुँदै

दूधकाेशी अनलाइन by दूधकाेशी अनलाइन
जेष्ठ २, २०७८
in FEATURE, समाज
Share on FacebookShare on Twitter

सोलुखुम्बू । गुरुङ समुदायको मुख्य पेसाको रूपमा रहेको भेडापालन व्यवसाय लोप हुँदै जाँदा सोलुखुम्बूको थुलुङ दूधकोसी गाउँपालिका मुक्ली मैदेलकी अम्बिका गुरुङ चिन्तामा छिन् ।

चरन क्षेत्र कम हुँदै गएपछि भेडापालन छाडेको गुरुङ बताउँछिन् । पहिला–पहिला दुई सय वटासम्म भेडापालने गुरुङ समुदायमा अहिले १० वटा भेडा देख्न पनि मुस्किल छ ।
अम्बिका भन्छिन्, ‘पहिला हाम्रो घरमा धेरै भेडा थिए, अहिले एउटा पनि पालेका छैनौँ ।’
८८ वर्षीय अम्बिका गुरुङ पहिला दुई सय वटासम्म भेडा चराउन खुम्बू, लुक्ला र सुर्केसम्म पुग्थिन् । तर अहिले गाउँका सबैले भेडापालन छाड्दै गएको देख्दा दुःख लागेको उनी बताउँछिन् ।

पहिला चरन क्षेत्र प्रशस्त थियो । तर अहिले सबै जङ्गल सामुदायिक वन भएका छन् । साथै जङ्गलमा चिराइतो खेती लगायत अन्य जडिबुटीको खेती लगाउन सुरु गरिएको छ ।

भेडाको चरनका लागि ठूलो क्षेत्रफल आवश्यक पर्छ । तर अब त्यो सम्भव रहेन ।

‘अहिले गर्मी मौसम हो, भेडाहरूलाई लेक लाने बेला भयो,’ गुरुङ भन्छिन्, ‘पहिला हामी यतिबेला भेडा लिएर लुक्लातिर लाग्थ्यौँ ।’

आफ्नो पुर्ख्याैली व्यवसायलाई नयाँ पुस्ताका युवाले खासै चासो देखाएनन् । नयाँ पुस्ताले नयाँ नै व्यवसाय सुरु गरिसकेका छन् । कतिले कुखुरापालन सुरु गरे भने कसैले नगदे बालीतर्फ चासो दिएको पाइन्छ ।
गुरुङ भन्छिन्, ‘छोरा नातिहरूले समय अनुसारको नयाँ पेसा–व्यवसाय गर्नु त ठिकै हो । तर आफ्नो पुरानो व्यवसायलाई पनि सँगसँगै अगाडि बढाउन सके जाती हुन्थ्यो ।’

भेडापालनबाट नै आफ्नो जीविकोपार्जन गर्दै आएको गुरुङ समुदायले भेडापालन व्यवसायलाई नै आय आर्जनको स्रोत मान्ने गर्थे । भेडा बेचेर आएको पैसाले गाँस, बास र कपासको व्यवस्था गरेको अम्बिका गुरुङ बताउँछिन् ।

उनी भन्छिन्, ‘अहिलेको जस्तो झलमल बिजुलीबत्ती कहाँ थियो र उहिले ? रातभरि अँध्यारोमा चर्खा अनि राँटा चलाउनुपथ्र्यो । सातु सामल बनायो अनि दिनभरि भेडा चराउन गयो । राडी, लम्पट बनाउथ्यौँ, बेचेर पैसा पनि जम्मा गथ्र्यौं ।’

जङ्गलमा नै गोठ बनाएर बस्नुपरेको, जुका, कीराहरूले टोकेको र पहिलाको समय साह्रै कठिनसाथ बिताएको अनुभव छ अम्बिकासँग ।
पुर्ख्याैली पेसा हराउने भयो भन्दै उनी सधैँ चिन्तित हुने गर्छिन् । आफूले ऊन काढ्न र राडी लम्पट बनाउन जाने पनि बुढ्यौली लागेर अहिले काम गर्न नसकेको उनी बताउँछिन् ।

आफ्नो पुर्ख्याैली पेसा हराउँदै गएको र कसैले वास्ता नगरेकामा उनी आक्रोशित छिन् । गर्न सके यही व्यवसायबाट अझै पनि मनग्य आम्दानी लिन सकिने उनको बुझाइ छ ।

पुर्ख्याैली पेसा हराउँदै जाँदा उनका छोरा मनकुमार गुरुङ पनि चिन्तित छन् । उनका अनुसार अहिलेका युवा पुर्ख्याैली पेसा गर्न लजाउँछन् ।

‘अहिलेका युवा सहज र सुविधा मात्र खोज्छन्, पहिला हामी जस्तो दुःख गर्न मान्दैनन्,’ उनी भन्छन्, ‘अहिले त स्थानीय सरकार आएको छ । हाम्रो यो व्यवसायलाई पनि सम्बोधन गर्न सके फेरि हाम्रो पेसाले संरक्षण पाउने थियो ।’
भेडापालनका लागि धेरै समय खर्चिनुपर्छ । पूरै समय नै गोठालो बस्नुपर्ने हुन्छ । भेडालाई चिसो अर्थात् जाडोको समयमा आवल र गर्मीको समयमा लेकखर्क सार्नुपर्छ ।

चरन क्षेत्र नहुनु एउटा पीडा हो भने भेडा चराउन गोठालो नपाउने अर्को पीडा हो– गुरुङ समुदायको ।
पहिले दुई सय वटा भेडा चराएबापत एक जना गोठालालाई २० वटा भेडा दिनुपर्ने चलन थियो । तर अहिले त्यतिले मात्र गोठाला जान नमान्ने गुरुङ समुदायको गुनासो छ ।

पहिला बिना पैसा नै जङ्गलमा भेडा चराउँदै आएकामा अहिले एउटा भेडाको मूल्यभन्दा बढी शुल्क तिर्नुपर्दा पनि समस्या चुलिएको छ ।
व्यावसायिक भेडापालन गर्न सके मनग्य आम्दानी लिन सकिन्छ । अहिले एउटा भेडाको मूल्य १० हजारदेखि २० हजार रुपैयाँसम्म पर्छ । यस्तै भेडाका पाठा बेचेर पनि मनग्य आम्दानी लिन सकिन्छ ।

यस्तै भेडाको ऊन र बड्क्युँलाबाट पनि फाइदा नै हुन्छ । भेडाको ऊनबाट राडी, लम्पट बनाइन्छ भने बड्क्युँला बारीमा छरेर उर्बरा बढाउन सकिन्छ । यस्तै भेडाको घ्यू आगोले पोलेको ठाउँमा लगायो भने जाती हुन्छ भन्ने मान्यता छ ।

अहिले गुरुङ समुदायको पुर्ख्याैली पेसा भेडापालन एकादेशको कथाजस्तै भइसकेको छ । पछिल्लो पुस्तालाई त खासै वास्ता नै छैन । पछिल्लो पुस्तासँग भेडापालनबारे कुरा गर्दा ‘ए हो र ?’ भन्ने उत्तर दिन्छन् ।
नयाँ पुस्ताका युवाले हाम्रा बाजेहरूले उहिले यति र उति भेडा पाल्थे रे भनेर कथा सुनाउनेसिवाय अन्य चासो छैन ।

वास्तवमा ८८ वर्षीया अम्बिकादेवी गुरुङको मात्र चासो र गुनासोको कुरा भने पक्कै होइन । यदि नयाँ पुस्ताले पनि आफ्नो पुर्खाहरूको व्यवसायलाई नै नयाँ तरिका र नयाँ स्वरूपबाट अगाडि बढाउन सके भेडापालन व्यवसाय मात्र होइन, अन्य लोप हुँदै गएका पेसा व्यवसायको पनि जगेर्ना हुने कुरामा दुईमत नहोला ।

Previous Post

जुत्ता र चावी

Next Post

कोरोना कहर : आफै सचेत हुने कि…

Related Posts

समाज

थुलुङ दुधकोशी गाउँपालिका वडा ६ मा १० वटा टोल विकास संस्था गठन

मंसिर १८, २०७९
FEATURE

सोलुखुम्बुका मतादातामा छैन उत्साह, भन्छन छैन गतिला एजेण्डा ।

कार्तिक २३, २०७९
समाज

चस्कुच्यो मुलिनेम उत्थान समाज कुइभिर ओखलढुंगा-काठमाडौँको देउसी भैलोबाट एक लाख बढि आर्थिक संकलन

कार्तिक १४, २०७९
समाज

थुलुङ संस्कृति संरक्षण समाज मुक्लीको देउसी भैलो कार्यक्रम सम्पन्न

कार्तिक १४, २०७९
FEATURE

बाटो, होटल अनि पसल । चियागफ, चुनावि टक ।

अशोज २४, २०७९
FEATURE

नेकपा एमालेका प्रतिनिधि सभा सदस्य उमेद्धार मानवीर राई को हुन ?

अशोज २२, २०७९

Leave a Reply Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

ताजा समाचार

थुलुङ दुधकोशी गाउँपालिका वडा ६ मा १० वटा टोल विकास संस्था गठन

मंसिर १८, २०७९

सोलुखुम्बुका मतादातामा छैन उत्साह, भन्छन छैन गतिला एजेण्डा ।

कार्तिक २३, २०७९

चस्कुच्यो मुलिनेम उत्थान समाज कुइभिर ओखलढुंगा-काठमाडौँको देउसी भैलोबाट एक लाख बढि आर्थिक संकलन

कार्तिक १४, २०७९

थुलुङ संस्कृति संरक्षण समाज मुक्लीको देउसी भैलो कार्यक्रम सम्पन्न

कार्तिक १४, २०७९

किरात राई यायोक्खाले सोलुखुम्बुमा अन्तक्र्रिया गर्ने

कार्तिक १४, २०७९

बढी पढिएका समाचार

  • को हुन थुलुङ दुधकोशी गाउँपालिका प्रमुखका उमेद्धद्धार आङ बाबु राई….

    25 shares
    Share 10 Tweet 6
  • बाहीरीे संसारलाई मात्र हेर्ने हो भने त आहा! छ । तर वास्तविक भोगाइको अर्थ जब बुझिन्छ तब श्वास फेर्न गाह्रो हुन्छ ।

    8 shares
    Share 3 Tweet 2
  • नारी/स्त्री सम्बन्धि विद्धानका भनाइहरु

    8 shares
    Share 3 Tweet 2
  • स्वर्ग वा नर्क पुगेपनि, दुधकोशी सामुदायिक अस्पतालबाट जनताले सेवा लिएको हेर्न पाँउ : स्व. भीम बहादुर राई

    8 shares
    Share 3 Tweet 2
  • अहँ, ऊ पटक्कै मान्दैन ।

    7 shares
    Share 3 Tweet 2

☏ सम्पर्क

✔ दूधकोशी मिडिया प्रा.लि.
∞ थुलुङ दूधकोशी गाउँपालिका ६, सोलुखुम्बु
✆ फोन : ९८१८५७३१५८
✉ इमेल : [email protected]

टीम

अध्यक्ष : पार्बुङ राई
सम्पादक : दृश्य राई

सामाजिक सञ्जालमा हामी

© Dudhkoshi Media Pvt. Ltd 2020 - All Right Reserve ।। powered by : IT Karkhana । आईटी कारखाना.

No Result
View All Result
  • गृहपृष्ठ
  • समाचार
  • समाज
  • कला/मनाेरञ्जन
  • प्रवास
  • हिँड्दाहिँड्दै
  • खेलकुद
  • विविध

© Dudhkoshi Media Pvt. Ltd 2020 - All Right Reserve ।। powered by : IT Karkhana । आईटी कारखाना.

error: Content is protected !!